ارزیابی اکوفیزیولوژیکی همزیستی میکوریزا در برخی از گونه های گیاهی مراتع بخش سیلوانا (اطراف شهرستان ارومیه) واقع در استان آذربایجان غربی

همزیستی گیاهان با میکروارگانیسم ها و سایر موجودات زنده موجب حفظ و پایداری گونه های گیاهی و حفظ جوامع گیاهی می گردد. میکوریز یکی از سودمندترین همزیستی ها می باشد که در آن گیاه میزبان و قارچ های همزیست بطور متقابل سود می برند. به منظور بررسی وضعیت میکوریزایی، منطقه ی سیلوانا که مساحتی در حدود1500 هکتار دارد و دارای دمای حداقل و حداکثر 17- و 33+ درجه سانتیگراد و میانگین بارش سالیانه در حدود 400-300 میلی متر است، انتخاب گردید. هدف از این بررسی مقایسه وضعیت میکوریزایی در دو فصل بهار (اردیبهشت ماه 1390) و تابستان (تیر ماه 1390 ) بود که بدین منظور از میان گونه های گیاهی متنوع منطقه،13 گونه غالب که متعلق به 11 تیره بودند،انتخاب شدند. نمونه گیری هم از ریشه گیاهان (به منظور تعیین درصد همزیستی ریشه) و هم از نمونه خاک ریزوسفری آنها (به منظور تعیین تعداد اسپور) و در هر دو فصل انجام گرفت. همچنین مقداری نمونه خاک از اطراف هر گیاه نیز به منظور بررسی برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک شامل ph، میزان فسفر قابل دسترس خاک، آهک، بافت خاک، درصد اشباع خاک (sp)، شوری (ec)، کربن آلی (o.c) خاک هستند، جمع آوری شد. مطالعه درصد همزیستی و تعداد اسپور در ریزوسفر گیاهان نشان داد که گونه های avena sativa با 67 درصد و festuca ovina با 59 درصد بیشترین درصد همزیستی ریشه و گونه های atriplex hastata با 9/22 درصد و hyoscyamus niger وsenecio glaucus با 24/2 درصد دارای کمترین درصد همزیستی ریشه بودند. در مورد اسپورها نیز، بیشترین تعداد اسپور به گونه ی avena sativa با 4/29 عدد در هر گرم خاک و کمترین آن به گونه یartemisia vulgaris با 6/5 عدد در هر گرم خاک تعلق داشت. نتایج بدست آمده، نشان از یک همبستگی مثبت و معنی دار بین کلونیزاسیون ریشه و تعداداسپور در هر دو فصل بهار و تابستان بوده است. آنالیزهای خاک نیز یک همبستگی منفی و معنی داری بین فسفر با تعداد اسپور وبا کلونیزاسیون ریشه در هر دو فصل نشان داد. بین ec و تعداد اسپور نیز در هر دو فصل، همبستگی معنی داری مشاهده شد. ph خاک نیز با ec یک همبستگی منفی و معنی داری نشان داد. کربن آلی خاک هم با sp و درصد کلونیزاسیون در اردیبهشت همبستگی مثبت و معنی داری نشان داد. اما همبستگی سایر عوامل خاک با تعداد اسپور و درصد کلونیزاسیون ریشه معنی دار نبود. همه آنالیزها با نرم افزار spss ( آنالیزهای regression linear, t-test and one way anova) انجام گرفت.